مسجد بعنوان عبادت گاه که به آن خانه خدا نیز زکر میکنند
از جایگاه خاص در میان مردم برخوردار می باشد. از همین رو مردم میرآدینه برای
انجام دادن واجبات دینی خود علاقه خاص به ساختن مسجد دارد. از یکسو برای عبادت و
از سوی هم محل تجمع عمومی در مراسم های دینی و اجتماعی مورد استفاده قرار میگیرد.
تاریخچه ساخت و ساز مسجد در سالهای1320هجری شمسی بر میگردد.
در آن دوران نفوس مردم کم بود و همه در نزدیکی های چمن زار ها و زمین های زراعتی
زندگی میکردند. از همین رو مسجد زیاد هم در کار نبوده و تمام مردم به یک یا دو
مسجد اکتفا میکردند. چنانچه محاسن سفیدان مکلی بیاد دارند در سالهای قدیم مردم
برای برگزاری مراسم دینی خود در خانه های بزرگ جمع میشدند که از آن جمله میتوان از
خانه مرحوم حاجی ارباب نام برد که در نزدیکی بازار کهنه در قریه قلعه ایشان امروزی
وجود دارد. بعداً تصمیم گرفتند که مسجد را بنا نمایند. برای اولین بار در قریه
شینیه به ساختن آن اقدام کردند. ولی به سر نرسید و چندین بار نمیه کاره ماند و از
اثر سرازیر شدن برف و باران کاملا ویران گردید. بعد از مدتی قوم گنده و بیتل
تصمیم گرفتند که به همکاری مرحوم حاجی ارباب مسجد را آباد نمایند. این مسجد در
قریه کهنه ده ساخته شد و در آنجا مردم برای ادای نماز و سایر مراسم ها دینی و
مذهبی خود جمع میشدند. قوم توری در قریه سرخ بینی مسجد را ساختند و آن هم به اثر
موجود بودن جن و نا صاف شدن آن مردم صرف نظر کردند. قریه مزار بنابر دوری راه در
قریه شان مسجد دیگری بنا کردند که همه این مسجد ها به همان شکل ابتدایی بوده است.
بعد از چندین سال با تغیر و تحولات و مهاجرت های بی وقفه مردم به دنیای دیگر و
افزایش کثرت نفوس در منطقه بعد از آن بشکل مدرن تر آن مسجد های ذیل را آباد کردند:
1- مسجد
قریه قبر
این مسجد در سال 1335 ه ش در قریه قبر ساخته شد و قریه
های سرخ بینی، باریک و شینیه که از لحاظ قومی با قبر پیوست داشتند نیز در مراسم
های دینی باهم در همان مسجد جمع میشدند. این مسجد در ابتدا بشکل یک اتاق خورد
ساخته شد و بعداً به اثر کثرت نفوس شان اتاق کلان دیگری را نیز در کنار آن آباد
کردند و تا سالهای 1380 نیز با همان حالت اش باقی بود. این مسجد نزدیک به جوی آب و
پایین تر از همه خانه ها ساخته شده است. در سالهای بعد از آن مسجد کلان تر دیگر را
نیز در همان جای سابق اش به شکل مدرن تری اعمار کردند.
2- مسجد قریه کجی
این مسجد نیز در ابتدا بشکل خانه های ابتدایی ساخته شده
بود و قریه های کهنه ده و قلعه ایشان همراه با کجی در این مسجد مراسم شان را بر
گذار میکردند. این مسجد در سالهای حدود 1325 ه ش در قریه کهنه ده در میان کشت زار
ها ساخته شد و بعدا از آنجا در قریه کجی و در پشت خانه ها در دامنه کوه ساخته شده
است و تعمیر جدید آن را که شکل مدرن را بخود گرفته است در سالهای حدود 1384 با کمک
و همکاری خیرین در همان جای سابقه اش اعمار گردید. گرچند نمای آن از دید پنهان است
ولی نمای زیبا آنرا از نزدیک میتوان از چشم گذراند. این مسجد بیشتر به قوم گنده و
بیتل تعلق میگیرد و در سالهای حدوداً1373 قریه زردگیل که از لحاظ قومی با قریه کجی
پیوست دارد نیز با آنها یکجا گردیدند که این قریه قبل از آن در مسجد قریه مزار می
رفتند.
3- مسجد امام علی (قریه مزار)
مسجد قریه مزار در سالهای حدود 1325 ه ش نیز بشکل یک اتاق
بوده است و در قسمت پایین قریه که خانه های دیگر در مجاور آن بوده اعمار کرده
بودند. از مسجد به علاوه مراسم های دینی محل تجمع اشخاص نیز به حساب می آید. این
اشخاص خصوصا در زمستان که در بیرون از خانه هوای سرد و در خانه ها نیز حوصله شان
به سر می آمدند برای زدودن خستگی شان و از سوی هم بحث و معلومات در مسایل مختلف
نیز در مسجد صورت میگرفت حضور بهم می رسانیدند. شاید بتوان این رسم مردم را در بعد
اجتماعی آن مفید و ارزند حساب کرد. چون به هر پیمانه ای که رفت و آمد در میان مردم
کمتر گردد به همان اندازه سوی ذن ها بیشتر میگردد. تبادل نظر در میان مردم که بر
عدم آگاهی آنها فایق می آید نهایت مفید می باشد.
این مسجد را بعداً کمی بالاتر از ساختمان قبلی بصورت دو
اتاق که یکی برای خانم ها و دیگری برای مردان ساختند. چند سالی نگذشت که تعمیر
دیگری را بالاتر از ساختمان قبلی باز هم با همان نقشه با تفاوت اینکه راه رفت و
آمد مردان و زنان را جدا گذاشتن اعمار کردند. در واقع انسانهای با نظم و دسپلین در
این قریه از زمانه های وقت وجود داشته است، همین امر باعث شده که نظر به سایر قریه
های مکلی تعمیر مسجد شانرا چند بار آباد نماید و مطابق به جوی زمان ساخته اند. در
سالهای قدیم قریه زردگیل که بطرف شرق آن قرار دارد در مسایل های دینی در همین قریه
می آمدند. ولی به اثر تضاد های قومی قریه زردگیل با قریه کجی یکجا شدند. در سالهای
حدود1378 ساخت تعمیر جدید مسجد را روی دست گرفتند که بالاتر از همه خانه و در
دامنه کوه ایجاد کردند و کمک های خود مردم باعث ساخت آن شد. تعمیر آن دارای دو
اتاق مخصوص زنانه و مردانه و ملحقات آن با شکل مدرن ساختند.
4- مسجد
قریه بمامیل
قریه بمامیل بعد از اینکه ملا بستی خود را با قریه مزار
یکجا کردند دست ساخت تعمیر مسجد را نیز روی دست گرفتند. این مسجد در سالهای 1383
ساخته شده است. و در سالهای اخیر در دو طبقه اعمار کردند.
مسجد بر علاوه که در آن میتوان عبادت خدا و مراسم های
دیگر دینی را انجام داد محل خوبی برای فراگیری علوم به حساب می آید. چون در سالهای
وقت مکتب های دولتی وجود نداشت و اگر هم وجود داشت مردم علاقمند آن نبودند. کودکان
شان از دوران که توان رسیدن به مسجد را داشتند در پیش ملای مکتب می رساندند و
ادبیات عربی را می آموختند. در واقع امروز هر آن تحصیل کرده ای را که در منطقه
جستجو نمایی محال است که در مسجد درس نخوانده باشد. حتما چند صباحی را در آنجا
مشغول فراگیری علوم بوده است. قول مکلی که شامل سیزده قریه میگردد در زمان سابق
حتی تا سالهای 1378 یک ملا بستی داشتند و شاگردان بخصوص در زمستان در همین سه مسجد
درس میخواندند که آن بستگی به نوبت ملا بود که به کدام مسجد نزدیک میباشد.
5- مسجد امام زمان ( مسجد عمومی مکلی)
مسجد عمومی مکلی در تپه ای که در وسط قریه کجی و قریه قبر
میباشد در سال 1371 سنگ تهداب آن گذاشته شد. این مسجد را از اینکه در مراسم های
کلان که تمام قول مکلی را دربر میگیرد ساخته شده اند. وقتی کلان های قول مکلی مصمم
شدند که مسجد عمومی را در بالای تپه نزدیک به قبرستانی عمومی اعمار نمایند همه
متحیر بودند که این مسجد عمومی چگونه گنجایش همه قول مکلی را خواهد داشت؟ در همان
روز اول تعدادی را بعنوان نماینده از هر قوم انتخاب کردند که مسئولیت جمع آوری کمک
ها را بعهده بگیرند. این نماینده گان عبارت از: محترم ملیگ بخشو، محترم مامور
عبدالحمید و محترم خلیفه بوستان بودند و بعد نقشه آنرا در طی دو منزل کسانی که به
ایران سفر کرده بودند و مطابق با نقشه آنجا آماده کردند.
بعد از چند سال به
پایه اکمال رسید در آنزمان که نقشه شد در تمام میرآدینه حتا در سطح مالستان نظیر
خود را نداشت. مراسم روز عاشورا را که از هر سه مسجد دسته سینه زنی در آنجا تجمع
میکردند در خود جای میداد و همه از مرد و زن در بیرون نمی ماند. این مسجد بیشتر
برای روز عاشورا ساخته شد چون قبل از آن مردم از سه مسجد که وجود داشت با دسته
سینه زنی هایشان در نشانه آفتاب ایستاد میشدند سینه می زدند و به سخنرانی ملا ها
گوش میدادند. همین امر باعث شد که در سرما و گرما مشکلات مردم رفع گردد. بعداً در
زمستان ها شاگردان از تمام قول مکلی در همین مسجد جمع می شدند و درس میخواندند. از
اینکه یک ملا قبلا وجود توان رسیدن به تمام مراسم ها و درس های شاگردان را نداشت
تصمیم گرفتند که ملای دیگری را نیز به عنوان همکار بگیرند. ملای همکار موظف بود که
تمام وقت خود را در مسجد صرف کنند شاگردان را درس و واجبات دینی شان را یاد بدهد. این
ملا ها برنامه های مخصوص را داشت. بعلاوه اینکه باید درس های شاگردان را بررسی
نماید وقت را برای خط نویسی و مسایل واجبات نیز مد نظر میگرفتند. در حقیقت مکتب
آخوندی همانند کودکستان است که شاگردان را برای درس های اصلی آماده می سازد.
نویسنده: حیات الله مهریار
منبع: وبلاگ میرادینه مالستــــــــــــــــــــــــــان در همین بخش: مالستان؛ بومی در اعماق دره هایی سرسبز صدایی آبه میرزا خاموش شد زایش تراژدی از روح موسیقی در صدایی دمبوره از گل انذام تا آبه میرزا مالستان؛ بومی در اعماق دره هایی سرسبز
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر