۱۳۹۱ تیر ۲۸, چهارشنبه

رسم و رواج ها در مالستان


ج:- مراسم مرگ و مصیبت:

1- وصیت کردن
وقتی شخصی بداند که دیگر زندگی برایش تنگ شده و زنده ماندن اش بعید بنظر میرسد ویا اینکه به سن پیری رسید، اگر با سواد بود خودش وصیت نامه اش را مینویسد و اگر بیسواد بود در حضور یک شخص خیرخواه و ملای مکتب وصیت نامه اش را مینویسد و بعد از فوت اش خانواده او طبق وصیت نامه اش عمل میکنند. تطبیق وصیت نامه بیشتر به پسر کلان خانواده و دختر کلان خانواده تعلق میگیرد.

2- مراسم تشییع و تدفین:
بعد از آنکه شخصی دنیا را وداع میکند. اهالی قریه، دوستان و اقارب او جمع شده، و برای تدفین آمادگی میگیرند. تعدادی از جوانان به خاطر کندن قبر روانۀ قبرستان میشوند و قبر را بدو قس عدۀ دیگری به خاطر غسل و کفن میت دست بکار میشوند. بعد از آنکه میت غسل داده شد و کفن پوشانیده گرديد. کسانی که از دور و نزدیک جمع شده اند، طبق رواج بالای میت پول، لنگی، کمپل و یا شال می اندازند که این مسایل گاهی بخاطر مصارف فاتحۀ مذکور به کار میرود، واغلباً به مساجد تعلق میگیرد.
زمانیکه میت را میخواهند به قبرستان انتقال دهند در قدم اول از چهار گوشۀ تخت او چهار نفر از اقارب میت، برادر، کاکا، برادرزده، ماما، پدر و در غیر آنکه این افراد موجود نباشد خواهر، عروس، دخترش میتوانند، او را تا چهار قدم برداشته و پیش برند و بعد از آن سایرین آنرا برداشته روانۀ قبرستان میشوند. بعد از ادای نماز جنازه، میت را داخل قبر با پهلوی راست و رو به قبله میگذارد. البته قبر را بدو قسمت حفر میکنند که قسمت اول آن بلندی قبر (نیمه اول) و بدنه قبر (نیمه دوم) میباشد. و ملای بداخل قبر پایین میشود شهادتین را به میت می آموزد. بعداً همه افراد بالنوبه با بیل بالای قبر خاک میریزانند و بالای آن اگر مرد بود دوسنگ بالای قبرش میگذارند و اگر میت زن بود سه سنگ را میگذارند. وقتی میت به خاک سپرده و متعاقباً ملای مسجد سخنانی پیرامون مرگ و زندگی و تسلی خاطر بازماندگان ایراد میکند. تمام افراد که برای دفن خاک وی آمده اند دست خود را بالای قبر آن میگذارد و ملا شهادتین را میخوانند و بعد در یک محل جمع میشوند و ملای مکتب از همه درخواست بخشش میکنند و بعد از همه میپرسند که میت چگونه انسان بود؟ بعداً همه شهادت میدهند که انسان مومن و خداشناس بود. مردم بدین باور اند اگر چهل نفر شهادت بدهد که انسان خوب بود، خداوند از سر تقصیرات اش میگذرد. بعداً یکی از وابستگان میت مقدار پول را به تمام افراد که حضور یافته اند بعنوان نذر میدهند. اغلباً روز فاتحه گیری هایی را که از طرف وابستگان گرفته میشود در همین جا اعلان میگردد.
تشییع کنندگان صاحبان مصیبت را به خانۀ مذکور می آورند و اهالی قریه چای را ترتیب میدهند، برای تشییع کنندگان میبرند. آنها بعد از دعای خیر بر حق میت، چای را صرف کرده و پراگنده میشوند.

3- شب نگهداری میت:
اغلبا در مالستان سعی میکنند که میت را قبل از غروب آفتاب دفن خاک کنند تا ستاره ها بر آن نتابد که شگون بد دارد. اگر شخص ناوقت روز فوت نمود ویا یکی از وابستگانش درخواست نگهداری او را داشت، درخواست میکنند تا شب را در خانه که معمولا در مسجد میباشد نگهداری نماید بعداً تمام دوستان و اهالی قریه را باخبر می نماید و افراد که قرآن خوانده میتوانند و کسانی که مو سفید هستند برای شب زنده داری میت تشریف می آورند و بدین باور اند که اگر در پهلوی میت کسی نباشد بلاهای آسمانی بالای آن وارد میشود. بدین صورت شب تا به صبح نزد میت قرآن ختم میکنند.

4- سنگ انداختن از پشت میت:
وقتی میت را مردم به سمت قبرستان انتقال میدهند در هر ده قدم راه رفتن صلوات میفرستند، کوشش میکنند که اطفال را از دیدن آن دور نگهدارند و بدین باور اند که افتادن سایه آن، اطفال نیز فوت میکنند. وقتی که میت را انتقال میدهند، زنان مقدار گلوخ ویا سنگ های خورد را از پشت سر تابوت می اندازند و بدین باور اند که زنان ویا اطفال که چله شده اند چله شان برطرف میشود.
5- جمع کردن لباس میت (رد مظالم)
خانواده میت بعد دفن خاک میت تمام لباسهای او را و لحاف که در آخرین لحظه دم مرگ بالای آن نشسته است جمع میکنند و آنرا به فقرا میدهند که به آن رد مظالم میگویند. با این حال تصور دارند که همه بلا ها همراه با آن از خانه دور میگردد و از خداوند برای شادی روح مرحوم طلب آمرزش میکنند.

6-  نان آغیلی:
در شب اول، دوم و سومی که میت درگذشته است، اهالی قریه به صورت دسته جمعی آمادگی نان شب را میگیرند و زن و مرد در خانۀ صاحب مصیبت جمع شده،  آنرا صرف مینمایند.
و این کار در سه صبح اول که میت مرده است نیز صورت میگیرد و بیشتر به خاطر تسلی بازماندگان انجام میشود. البته مصارف این شب ها از طرف اهالی قریه پرداخت میگردد، و صاحب مصیبت در آن دخیل نیست.

7-     سر قبر رفتن:
از روزی که شخص میمیرد بازماندگان او همراه با دوستان و اهالی قریه تا سه روز بعد از مرگ او هر صبح وقت بعد از نماز به زیارت قبر وی میروند، و دعا میکنند. بالای قبر آن آتش در میدهند و بدین باور اند که میت آنها را می بیند.

8-  فاتحه خوانی:
پس از آنکه آماده گی لازم از سو ی صاحب مصیبت گرفته شد، اعلان فاتحه خوانی از طریق بلندگو های مساجد صورت میگیرد. اغلباً فاتحه خوانی که از جانب خانوادۀ میت گرفته میشود سه روز و حد اقل دو روز میباشد، کسان دیگری که از وابستگان میت اند مثلاً پدر میت در صورتیکه میت زن باشد و برادر میت،  خواهر میت در صورتیکه میت زن باشد یک روز فاتحه خوانی گرفته میشود. اگر میت پسر، شوهر، برادر، کاکا داشته باشد دو روز فاتحه خوانی برایش گرفته میشود.
 درین ایام یعنی روز های فاتحه خوانی رسمی خیرات از جانب صاحب مصیبت نیز برگذار میشود که مردم بعد از دعا به حق میت به صرف غذا دعوت میشوند، کسانیکه از اقارب نزدیک و دوستان خانوادگی میت هستند مقداری بوره، پول نقد، آرد، به عنوان «گز» یا کمک به صاحب خانه می آورند و زنان اقارب و دوستان نان و مقداری روغن به خانۀ صاحب مصیبت می آورند. البته قبل از صرف غذا در موقع دعا گفتن چای و کلچه به مهمانان داده میشود. بدین ترتیب با نذر و خیرات مراسم فاتحه خوانی پایان میابد. در مصارف این مراسم تمام اقارب مثل پدر، برادر، کاکا سهیم اند.

9-  سه بیگنه:
در آغاز ایام فاتحه خوانی تا سه شب صاحب مصیبت مردم را به صرف نان شب دعوت میکند، مردم می آیند و با خوردن غذا دعایی به حق درگذشته می نمایند، و برمیگردند. این شب ها را سه بیگنه یا خیرات سه شبی میگویند.

10- قرآن خوانی:
بعد از ختم مراسم فاتحه خوانی اقارب میت به خاطر آمرزش مردۀ شان و شادی روح او ختم قرآنی را ترتیب میدهند. با ختم کردن یک یا دو سي پاره به حق میت، برای او طلب آمرزش و جنت برین استدعا مینمایند.

11- جمعه یی:
ا ز زمانیکه فرد میمیرد تا یک سال بعد از درگذشت او هر شب جمعه خانوادۀ او شخصی را برای خواندن دعا به صرف غذا دعوت میکند، تا بدین ترتیب روح او را شاد گردانیده و از خداوند به روح او طالب مغفرت میشوند. زیرا عقیده دارند که در شب های جمعه مردگان انتظار دعا را دارند. معمولا افراد بی بضاعت را بشتر مد نظر دارند تا برای صرف غذا دعوت نمایند.

12- چهلم:
زمانیکه چهل روز از فوت شخص بگذرد ختم قرآنی را جهت شادی روح او و مغفرت او ترتیب میدهند، دعای خیر مینمایند. تا بعد از آن اهالی قریه و همسایه ها بتوانند تا مراسم شادی شان را برگذار نمایند. در حالیکه اقارب نزدیک مرده تا یک سال به مراسم عروسی، شیرینی خوری، نامزادی شرکت نمیکنند و نه خود این مراسم را برگذار مینماید. اگر از دوستان شان بود باید اول از خانواده مصیبت دیده اجازه حاصل نمایند و بعدا بدون ساز و آواز مراسم شانرا بر گزار نمایند.

13-  سالگره:
پس از درگذشت یک سال از وفات میت خانوادۀ مراسم ختم قرآن را بنام( سالگره) و یادبود از او برگذار میکنند، با ختم قرآن کریم از خداوند روح او را از ایشان شاد میخواهد و فردوس برین برایش تمنا مینمایند. بعد از گذشت همین یک سال صاحب مصیبت میتواند مراسم خوشی و عروسی را برگذار نماید  هم در آن شرکت کرده میتواند، و عید را بدون مصیبت گرفتن تجلیل مینمایند.

نویسنده: حیات الله مهر یار 

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر